Цыкл канцэртаў “Шэдэўры сусветнага арганнага мастацтва”
«МУЗЫКА ЗА МОРАМ-АКІЯНАМ»
ЗАЛАТЫ ВЕК ІСПАНІІ 2
тытулярны арганіст Папскай Базылікі Св.Міхала ў Мадрыдзе
Даніэль Сальвадор (Іспанія)
Музыкавед – кандыдат мастацтвазнаўства Вольга Савіцкая
***
Залаты век Іспаніі і яго пышнасць захаваліся не толькі на Пірэнейскай паўвыспе. Пад канец Сярэдневякоўя, 12 кастрычніка 1492 года, адбылася адна з найважных вех у гісторыі: Хрыстафор Калумб адкрыў “новы свет”, паклаўшы пачатак “Эры адкрыццяў”, якая прывядзе нас у свет якім мы ведаем яго сёння.
Насуперак памылковаму ўяўленню, менавіта ў той момант Іспанія прывозіць у новыя землі ўсю сваю культуру, у той жа час змешваючыся там з культурай амерыканскага кантынента. Што да музыкі, то іспанцы выявілі велізарныя музычныя здольнасці карэнных народаў Амерыкі, па некаторых дадзеных, “індзейцы былі значна больш таленавітыя ў музыцы, чым іспанцы”. Мабыць, менавіта тут гэта культурнае змяшанне адчуваецца наймацней. У 1622 годзе Хуан Перэс дэ Боканегра разам са сваім вучнем, інкам па паходжанні, напісаў і апублікаваў першы поліфанічны твор у Амерыцы “Hanacpachap cussicuinin”, такім чынам змяшаўшы ў гэтым гімне Дзеве Марыі еўрапейскую музыку з тэкстам на мове кечуа.
І хоць гэта самы вядомы музычны прыклад, неперапыннае культурнае змяшанне старой еўрапейскай Іспаніі і Іспаніі Новага Света зрабіла музыку барока па іншы бок акіяна гэтак асаблівай, што, нягледзячы на захаванне сваіх еўрапейскіх каранёў, яна цалкам адрозніваецца ад кожнай іншай музыкі, бо асцярожна захоўвае карэнныя традыцыі новых земляў.
На жаль, у 19 стагоддзі, пасля бедстваў, выкліканых напалеонаўскімі войнамі, большасць іспанскіх правінцый у Амерыцы сталі незалежнымі, культурнае змяшанне скончылася, і ўся гэта музыка адышла ў поўнае забыццё.
Прэм’ера ўнікальнай праграмы Даніэля Сальвадора адкрые нам зусім невядомую музыку: арганныя творы эпохі барока ў Лацінскай Амерыцы і ўва ўсіх іншых землях, якія ў нейкі момант сваёй гісторыі былі часткай Іспаніі.
Мабыць, гэта самы асабісты праект іспанскага арганіста, якому была прысвечана велізарная колькасць часу. Шэсць гадоў аўтар праграмы займаўся даследаваннем, перачытваў сотні дакументаў таго часу і вывучаў забытую культурную спадчыну, імкнучыся тым самым аспрэчыць устояную “чорную легенду” пра Іспанію з дапамогай музыкі.
Паводле слоў іспанскага арганіста: “Залаты век Іспаніі дакранаецца не толькі самой Іспаніі, ён належыць кожнаму народу, з якім мы, іспанцы, маем агульную гісторыю, ад меж рускай Аляскі да меж Патагоніі. Прыйшло час усім гэтым народам заняць сваё месца ў гісторыі музыкі”.
